Verrassing! Het gaat hartstikke goed met onze taal op social media

Laten we sowieso beginnen met de grappigste fout van de taalfouten. ‘Sowieso’ is toch wel echt onze favoriet op social media. Je kunt het zo gek niet verzinnen, zo mooi maken we onze versie van het woord. 

Het gaat beter met de spelling dan vorig jaar, want we schrijven het woord in 87% van de gevallen goed, tegenover 72% in 2018. Gelukkig is er Twitter als je het even niet meer weet.

https://twitter.com/JANNE_SCHRA/status/1165927428306456577?s=20

‘Mond-op-mondreclame’ en ‘mond-tot-mondreclame’ worden vaak door elkaar gebruikt terwijl men hetzelfde bedoelt. Ruim 57% van de socialmediagebruikers schrijft ‘mond-op-mondreclame’, en 43% gebruikt het correcte ‘mond-tot-mondreclame’. 

Taaladviseur Rutger Kiezebrink van Onze Taal legt uit dat de verwarring verklaarbaar is:  

“Taalkundig gezien kun je beide woorden verdedigen: de reclame gaat ‘ván mond tót mond’, of de reclame gaat ‘ván de ene mond over óp de andere’. Het is maar net van welke uitdrukking je uitgaat. Dat de versie met ‘tot’ lange tijd het meest voorkwam en daardoor voor veel mensen als norm gold, is eerder toeval dan dat daar een taalregel aan ten grondslag ligt. Die vorm stond daardoor lange tijd als enige in de woordenboeken. Inmiddels staat ook ‘mond-op-mondreclame’ in Van Dale Hedendaags Nederlands. Dat is soms het lastige van taalkwesties. Wat correct is, of beter gezegd wat de norm is, is aan variatie onderhevig.”

Goed nieuws! In vergelijking met het taalfoutenonderzoek in 2017 gaan we vooruit. Toen was het nog ruim 60% die de twee uitdrukkingen met elkaar verwarde. 

Vandaag las ik het 2x: mond-op-mondreclame. Het moet in feite zijn: (van) mond-tot-mondreclame. 'Op' hoort bij 'mond-op-mondbeademing'. Maar van 'mond op mond' of van 'mond tot mond', veel verschil is er niet. Wat mij betreft, is 'mond-op-mondreclame' (voortaan) goed. Eens?

— Wim Daniëls (@wimdaniels) August 20, 2019

Samenstellingen, nog zo’n klassieker! Als we eens inzoomen op het woord ‘pannenkoeken’, dan blijkt dat 85% van de mensen het woord foutloos schrijft en 15% dus geen tussen-n gebruikt. Opvallend genoeg vergaat het de enkelvoudige ‘pannenkoek’ veel minder goed: hier kiest 37% ervoor de ‘n’ helemaal weg te bezuinigen. Wanneer schrijf je nu wel of niet een ‘tussen-n’? Onze Taal legt uit. 

Op 22 maart zien we overigens een piek in de berichtgeving over pannenkoeken; toen was het Nationale Pannenkoekendag. Grappig detail: op deze dag spellen we ons lievelingseten nét ietsje beter. 

Het aantal ‘verrassingen’ stijgt ook dit jaar weer boven het aantal ‘verassingen’ (denk aan in de as leggen, crematies en begrafenissen) uit. We schrijven het woord maar in 12% van de berichten fout.

In het zuiden van het land gaat het (offline) nog niet overal goed.

Limburg. Daar waar je een crematie bij je panne(n)koek krijgt. 🤦‍♀️ pic.twitter.com/KKwHZwXKvF

— Andrea Hodzelmans (@AndreaZuiverC) October 20, 2019

We blijven nog even in thema (de dood). Wist je dat het tegenwoordige ‘hartstikke’ een verbastering is van het middeleeuwse ‘hartsteke’, dat letterlijk een steek in het hart betekent? Dit had een negatieve connotatie en vroeger gebruikte men de uitdrukking dan ook alleen in combinatie met de dood. Doordat we die link nu niet meer leggen, komt er verwarring om de hoek kijken en schrijven sommige mensen hartstikke met een ‘d’, zoals we ook ‘hardleers’ of ‘hardnekkig’ schrijven. 

Dan zijn er ook nog grappenmakers die de hele ‘dt’-discussie weten te omzeilen en geen van de twee letters kiezen. Maar da’s dus harstikke fout! 

Gelukkig hebben we desondanks geleerd van onze fouten en schrijft dit jaar nog maar 10% het woord verkeerd; in ons taalfoutenonderzoek van 2013 was dat maar liefst 19%. 

Vorig jaar schreef 80% van de socialmediagebruikers ‘cappuccino’ correct. Met twee keer ‘p’ en twee keer ‘c’. Dit jaar verbeteren we onszelf en ligt het percentage zelfs op 84%! Daar mogen we best trots op zijn! Genieten dus, van dat bakkie. En doe er ook maar gelijk een cupcake bij (met één ‘c’ en één ‘p’, dat dan weer wel).

Good Morning

It's a Cupcake 😜☕ #cappuccino pic.twitter.com/fPvCgNUMqi

— Sgilamkhuba (@Sgilamkhub) October 1, 2019

We doen het dus best goed met onze taal op social media. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we deze stijgende lijn (met lange ‘ij’) voortzetten? Rutger Kiezebrink van Onze Taal raadt socialmediagebruikers aan om altijd je tekst nog even rustig na te kijken voordat je op ‘verzenden’ klikt:  

“Als je het zelf belangrijk vindt om geen fouten te maken, check je tekst dan van tevoren goed. In de werksfeer kun je dat doen door een collega mee te laten kijken. En als je twijfelt over de schrijfwijze van een woord, kijk het dan goed na, bijvoorbeeld op onze website. Daar worden meer dan 2.000 veelvoorkomende ‘taalkwesties’ behandeld.”

Spotler Engage maakt jaarlijks een overzicht van de meest bizarre foutjes op social. Hiervoor gebruiken we de handige en gebruiksvriendelijke tool Engage. Benieuwd hoe we het voorgaande jaren er vanaf brachten? Bekijk alle taalfoutenonderzoeken van Spotler Engage tot 2013 nog eens terug!

• Van creatieve verzinsels tot spelfouten op social: het taalfoutenonderzoek (2018)
• Een ode aan Leraren Nederlands; minder taalfouten op social media (2017)
• Een toast op het dalende aantal spelfouten op Twitter! (2016)
• Twitteraars maken minder spel- en taalvauten (2015)
• Spelfouten op Twitter: Spotler Engage nam polshoogte (2014)
• Taalfouten op Twitter zijn geen ‘verassing’ meer (2013)